سیما و شخصیت شیطان، به منزلة موجودی که از درگاه پروردگار رانده شده است، همواره بحث‌برانگیز بوده است. شیطان در برابر پروردگار سوگند یاد کرده است که همواره تلاش خواهد کرد انسان‌ها را از صراط مستقیم دور و آن‌ها را به سمت خود (به سوی کفر و شرک به پروردگار) هدایت کند. قرآن کریم همواره انسان را از فریب شیطان برحذر داشته است. با توجه به تأکیدات قرآن کریم و منابع دیگر، هم‌چون احادیث و روایات، شخصیت شیطان برای مسلمانان و مؤمنان منفور است. سینما و تلویزیون، به منزلة مهم‌ترین و پرمخاطب‌ترین رسانه‌های جهانی، سعی در بازنمایی و مصور کردن دنیای نامرئی و ماورایی داشته‌اند؛ زیرا نه فقط برای انسان پرسش‌برانگیز است، بلکه بازنمایی چنین موجودات و جهانی، انسان را در شناخت و درک آن‌ها یاری می‌کند. بی‌تردید این بازنمایی باید قبل از هر چیز به آموزه‌های اسلامی تکیه کند. سریال‌های تلویزیونی اغماء و او یک فرشته بود، که در رسانة ملی تولید‌ و از طریق آن پخش شده‌اند، ابلیس را به تصویر کشیده‌اند. پژوهش حاضر تلاش دارد به روش کیفی و توصیفی، ابتدا سیما و جای‌گاه ابلیس را در جهان واکاوی کند و سپس با تحلیل موضوعی این دو سریال تلویزیونی به چگونگی بازنمایی ابلیس در رسانه بپردازد.

هدف این پژوهش، بررسی کاستی‌های موجود در برنامه ­های مستند تلویزیونی با موضوع زندگی شخصیت‌های دینی است که در برخی موارد، منجر به معرفی نادرست این شخصیت‌ها شده است. با توجه به اینکه اغلب کمبودها به مرحلۀ پیش‌تولید بازمی‌گردد، این پژوهش با استفاده از روش مصاحبۀ عمیق با ده نفر از صاحبنظران و مستندسازانِ این حوزه، به بررسی مهم‌ترین چالش‌ها در پنج بخش سوژه‌یابی، تحقیق، فیلمنامه، تعیین مخاطب و انتخاب عوامل تولید پرداخته است. براساس یافته‌ها، «پژوهش»که از ارکان تولید فیلم مستند است، در تعداد زیادی از این آثار با سهل‌انگاری انجام گرفته که در نتیجه وجوه دراماتیک زندگی سوژه بر مستندساز مخفی مانده است. همچنین در ساختار و فرم این گونه مستندها، خلاقیت و تنوع خاصی دیده نمی‌شود. از این‌رو، برای بروز خلاقیت در ایجاد ساختارهای مناسب در بازنمایی زندگی و سیرۀ عالمان دینی ضروی است که برنامه ­سازان مستند در تولید آثاری با این موضوع، پنج مرحله متمایزی که در این پژوهش معرفی شده ­اند، طی کنند.